CHITSANZO CHA "TẾT"

Kumenya: 454

HUNG NGUYEN MANH 1

     Masiku ano, mawu "Tet" adawonedwa ndi maiko ena ngati mtundu wa choyambirira kwambiri “Tchuthi” ya fuko la Vietnamese, tchuthi chachikulu mosiyana ndi amitundu ena m'derali (Japan, Korea) komanso kutengera chikhalidwe cha China. Komabe, ofufuza ambiri adayesetsa kufufuza komwe komwe kunachokera mawu awa "Lễ Tiết" aku China. Chifukwa chake, "Tet" sikuti amangokhala kutanthauzira molondola kwa liwulo "nthawi". Mukapangidwa, kufotokozera kumeneku kumawoneka kosangalatsa monga "Ndithu" Matchulidwe ena olakwika a 2 Sino-Vietnamese "Tiết nhựt”(Kutanthauza Tết kapena Tsiku la Chaka Chatsopano,, mawu omwe amagwiritsidwa ntchito nthawi zambiri mawuwa "Zikomo kwambiri”(Tết ali pafupi). Mawu ochulukirapo ndi "ngày tư ngày tết”(Tsiku wamba komanso tsiku la Tết) momwe mawu "m" ndi "nthawi" achokera ku mawu awiri achi sino-Vietnamese "Tiựt tự". Tanthauzo la " Payekha" dongosolo la chaka, nyengo, tsiku, mwezi, "ndi tự" amatanthauza kuwerengera nthawi ndi dongosolo lomwe watchulapo kuti adzatsatizane kukhazikitsa mitundu yama "Tet" 2

     Nguyên đán (nguyên amatanthauza kuyamba, đán amatanthauza m'mawa) amatanthauza m'mawa wa tsiku loyamba la mwezi. Nguyên đán amatchedwa "Chính Đán"Mwachitsanzo"Chính nguyệt chi đán”Kutanthauza m'mawa woyamba m'mwezi woyamba. Kuphatikiza apo, anthu amagwiritsanso ntchito mawu oti "Tam chiwe”Kutanthauza 3 m'mawa (m'mawa woyamba pachaka, m'mawa woyamba munyengo, m'mawa woyamba m'mwezi wamwezi).

     M'mbiri yonse yaku China, "Tết Nguyên Đán"Zasinthidwa nthawi zambiri:

- Pansi pa mafumu atatu mu Hie mzera, mwezi “D .n"(nyalugwe) adasankhidwa kukhala mwezi woyamba mwezi kuchita chikondwerero Tet (Izi ndichifukwa chakuti nthawi imeneyo anthu ankakonda mtundu wakuda)

- The Mzere waku Shang adasankha mwezi "Inu"(njati) ngati mwezi woyamba.

- The Tch'ou mzera adasankha mwezi "Njoka"(mbewa ngati mwezi woyamba) (monga anthu m'nthawiyo ankakonda mtundu wofiyira).

- Mu fayilo ya Nyengo ya Eastern Tch'ou, Confucius adatengera dongosolo la Hia motero Tet idasinthidwanso kukhala mwezi "D .n"(nyalugwe).

- The Fuko lachifumu la Ts'in zinasinthidwanso Tet mpaka mwezi “Nkhumba"(nkhumba) womwe ndi mwezi wakhumi.

- Mafumu a Han adatsata Confucions ndipo adasankhanso mwezi "Dần" (nyalugwe) mwachitsanzo mwezi woyamba.

     Kuyambira nthawi imeneyo, "Tết Nguyên Đán”Wakhazikika ndipo tsiku ndi mwezi sizinasinthidwe.

      Chomwe chimapangitsa anthu kukhala ndi zisankho zomwe tafotokozazi ndikuti mzera uliwonse unali ndi lingaliro lakelo, koma, malingaliro awa onse amachokera pagulu la lingaliro lomwe limapatsa nthawi tanthauzo lina lililonse kuyambira pakulengedwa kwa dziko lapansi. “Khoswe"(mbewa) Nthawi ndi nthawi yake,Inu"(Buffalo) nthawi ndi nthawi yomwe dziko lapansi limakhala ndi moyo ndipo "D .n"(Tiger) nthawi ndi nthawi yomwe munthu amabadwa.

ZINDIKIRANI:
1 Wothandizira Pulofesa HUNG NGUYEN MANH, Doctor of Phylosophy in History.
Malinga ndi PHẠM ĐÌNH TÂN - Chikondwerero cha Vietnamese ku Springason - Tinh Việt Zolemba Almanac - Spring Mậu Tuất - Lofalitsidwa ku Saigon mu 1958, p. 55.

BAN TU THU
01 / 2020

ZINDIKIRANI:
Chitsime: Chaka Chatsopano cha Vietnamese cha ku Vietnamese - Chikondwerero chachikulu - Asso. Prof HUNG NGUYEN MANH, Doctor of Phylosophy in Mbiri.
Images Zithunzi zolimba mtima komanso sepia zakhazikitsidwa ndi Ban Tu Thu - adhanso.biz

ONANI ZINA:
◊  Kuyambira pa Sketches koyambirira kwa zaka za m'ma 20 kupita kumiyambo ndi zikondwerero zachikhalidwe.
◊  Zovuta za anthu opatsa - Kudera nkhawa nkhuku ndi makeke.
◊  Chaka Chatsopano cha Vietnam Lunar - vi-VersiGoo
◊ etc.

(Nthawi zochezera 1,636, maulendo a 1 lero)