Chikhalidwe cha KUTHANDIZA TẾT

Kumenya: 375

HUNG NGUYEN MANH1

    Ichi ndi mwambo womwe unkawoneka munthawi ya nkhondo m'mbuyomu, kapena nthawi iliyonse, chifukwa cha zochitika zina chikondwerero cha Tết sangathe kupangidwa munthawi yoyenera, chifukwa chake anthu ayenera kukonzanso chikondwererocho ndi kuchitcha icho kukondwerera kwa Tết. The kukondwerera kwa Tết lilinso ndi tanthauzo loti, nthawi yoyamba yomwe kulibe, anthu amalikumbukira kachiwiri kuti aliyense akhale kunyumba.

Mtengo Wobiriwira TẾT (Tsiku la 8 la mwezi woyamba)

    Mwambo uwu umasiyabe mpaka pano Mỹ Tho m'mudzi (Bình Lục, Nam Hà) ndipo adakondwerera tsiku la 8 la mwezi woyamba; anthu amazitcha Mtengo Wobiriwira Tết (T ct cây xanh).

    Nthano imanena kuti m'mbuyomu, mkulu wa asirikali adatsogolera asitikali ake kuderali usiku wa 30 mwezi wapitawu. Atapumula ndikugona usiku, wamkuluyo adalamula kuti mtengo wobiriwira ubzalidwe, ndikulonjeza kuti atatha kulimbana ndi adaniwo azibwerera kumalo amenewo, ndipo ngati, mtengowo ukadalipo, adzapatsa phwando kumudzi wonse. Pobwerera kwake kopambana 8 ya mwezi woyamba, adasunga lonjezo lake nakonzera phwando kumudzi wonsewo. Akuluakulu adaika chowotcha chachikulu pamunsi pa mtengo, ndikuwonetsa mpunga wowonda ndi nkhumba pamasamba a nthochi m'malo mwa thireyi ndikusangalala ndi mbalezo ndi asirikali ake ndi anthu am'mudzimo osafunikira matebulo ndi mbale ndi mbale.

    Mwambo wokondwerera Tet kotero nyengo ya kusekerera itatha pang'ono pang'ono yasintha kukhala chizolowezi chotchedwa chikondwerero Tet.

Kukumbukira Lachisanu pa mwezi woyamba wa Lunar

    Mfundo inanso inachitika Dong Thanh Village (Đông Triều, Wu Hoá) pamene Duke Nguyễn Khải adalonjeza anthu m'mudzi mwake kuti aphatikizana nawo kukakondwerera Tết pa tsiku la 3 la mwezi woyamba, koma sanabwerere lachitatu monga momwe analonjezera. Momwe amayembekezera Duke, anthu am'mudzimo amakondwerera Tet pa tsiku la 4 kutanthauza kuti anawonjezera tsiku lina Tet, koma Kalonga adangobwerera pa 9 ndi tsiku lotsatira ie pa 10, anthu adalandirananso ulemu Tet ndi Mtsogoleri yemwe amamulemekeza kwambiri.

Kukumbukira Lachisanu pa mwezi woyamba wa Lunar

    Chowonadi china, chodziwikiratu, chinali chakuti pamene dziko lathu linagonjetsedwa ndi Ching koyambirira kwa Kỷ Dậu chaka (1789), anthu adathawa ndipo adataya makeke osusuka amtundu wonsewo m'madziwe kuti asadyedwe ndi owalowawo. Pa 5th kutanthauza tsiku King Quang Trung adagonjetsa Ching, anthu adabwerera m'midzi yawo, natenga makeke apamwamba ndikuyambiranso Tet Pambuyo pake, chaka chilichonse, pa 5 pa mwezi woyamba, anthu amakhalanso ndi phwando lalikulu lomwe pang'ono pang'onopang'ono limakhala mwambo wokondwerera kupambana kwakukulu King Quang Trung pa Wachinayi pomwe Amfumu adatsogolera ankhondo ake Phú Xuân (Chiku) kulowa Nthawi Yaitali ndi kuthamangitsa olowa aku China. Tiyenera kudziwa kuti m'mbuyomu kuphika zakudya za anthu am'mbuyomu, makeke osangalatsa kwambiri amatha kumizidwa m'madzi (dziwe, chabwino) ngakhale nthawi yozizira nthawi zina kwa mwezi umodzi koma imakhalabe yosinthika.

Kukondwerera kwa TẾT palimodzi pa 30

    Titha kutchulanso chochitika china pa Mudzi wa Đại Bái (Gia Lương, Hà Bắc) pachikhalidwe chokondwerera Tet pa 30 ya mwezi woyamba. Umu ndi momwe zimachitidwira asitikali ankhondo Nguyen Cong Hiep nthawi yomweyo, a Mudzi wa Đại Bái kudziwika yemwe anali ndi zoyenera zazikulu zakonzanso Ine BáiKachisi, kuchepetsa misonkho kwa anthu akumudzi, kunyamula miyala kuti amange milatho, kulimbikitsa ntchito yoluka mkuwa etc.

    M'chaka Mậu Tuất (chaka cha Galu) 1684 anali wotanganidwa kwambiri ndi zochitika zake zankhondo ndipo amatha kubwerera kumudzi kwawo kukakondwerera Tet pa tsiku la 28 la mwezi woyamba. Kenako adapatsa nzika aliyense wazaka 18 ndi kupitirira 3 "tiền" (ndalama za ndalama zakale) kuchita bwino Tet pamodzi pa 30 ya mwezi woyamba. Kuyambira nthawi imeneyo, chizolowezi chokondwerera limodzi Tet pa 30 la mwezi woyamba wakhala wamoyo. Pambuyo pake, adafika kumwera ndipo adamwalira pomwe chikhalidwe chomwe chatchulidwa ndi njira yoti anthu am'mudzimo agwirizane ndikumuganizira za iye ndi kukumbukira kwake2.

ZINDIKIRANI: Wothandizira Pulofesa HUNG NGUYEN MANH, Doctor of Phylosophy in Mbiri.
2 Malinga ndi LÊ TRUNG VŨ - Tết yachikhalidwe cha Vietnamese - Quoted book, tsamba 146 mpaka 149.

BAN TU THU
01 / 2020

ZINDIKIRANI:
Chitsime: Chaka Chatsopano cha Vietnamese cha ku Vietnamese - Chikondwerero chachikulu - Asso. Prof HUNG NGUYEN MANH, Doctor of Phylosophy in Mbiri.
Images Zithunzi zolimba mtima komanso sepia zakhazikitsidwa ndi Ban Tu Thu - adhanso.biz

ONANI ZINA:
◊  Kuyambira pa Sketches koyambirira kwa zaka za m'ma 20 kupita kumiyambo ndi zikondwerero zachikhalidwe.
◊  Chizindikiro cha mawu oti "Tết"
◊  Chikondwerero cha Chaka Chatsopano
◊  Zovuta Za ANTHU OPEREKA - Zovuta za KITCHEN ndi CAKES
◊  Zovuta Za ANTHU OPEREKA - Zovuta ZOKUKHALA - Gawo 1
◊  Zovuta Za ANTHU OPEREKA - Zovuta ZOKUKHALA - Gawo 2
◊  Zodandaula za ANTHU OTHANDIZA - Zovuta zakulipira kwa Dept
◊  MU Gawo lina la DZIKO: HOST YA PARALLEL CONCERNS
◊  Ngolo ya zipatso Zisanu
◊  Kufika Kwa Chaka Chatsopano
◊  MALO OGULITSA - Gawo 1
◊  The Cult of The Divine of the Kitchen - Gawo 1
◊  The Cult of The Divine of the Kitchen - Gawo 2
◊  The Cult of The Divine of the Kitchen - Gawo 3
◊  Kuyembekezera CHAKA Chatsopano - Gawo 1
◊  Chaka Chatsopano cha Vietnam Lunar - vi-VersiGoo
◊ etc.

(Nthawi zochezera 1,504, maulendo a 1 lero)